Þjást íslensk fyrirtæki af einkennum lystarstols? fyrri hluti

Við rannsóknir á skipulagsheildum sem hafa orðið undir í samkeppni hefur komið fram leitni sem fræðimenn eru farnir að kalla „Anorexia Industrialosa“ sem mætti kannski heimfæra á íslensku sem rekstrar röskun.

Einkenni þessara skipulagsheilda er einbeittur vilji þeirra til þess að ná fram hagræðingu í rekstri með niðurskurði á kostnaði. Viljinn til þess að keyra niður kostnað gengur svo langt að hann leiðir til megurðar og loks dauða skipulagsheildarinnar. Í dag er talið að fjöldinn allur af fyrirtækjum sem féllu á níunda og tíunda áratug síðustu aldar megi rekja til hugarfars stjórnenda sem einblíndu um of á fjármálalegar kennitölur og arðsemi í gegnum niðurskurð kostnaðar.

Undir slíku hugarfari þarf hver einasti vöruliður, hvort sem um er að ræða vöru eða þjónustu að skila fyrirfram skilgreindri arðsemi án tillits til stöðu á markaði. Til þess að ná framsettu arðsemismarkmiði var annað hvort vöruverð hækkað eða varan var tekin af markaði ef arðsemi var ábótavant.

Í dag eru hæfir stjórnendur ávallt að gera sér betur og betur grein fyrir því að þeir geta ekki hunsað markaðinn sem þeir starfa á, ætli þeir sér að ná varanlegum innri vexti í skipulagsheildina. Það einfaldlega gengur ekki upp að taka ekki tillit til markaðarins og viðskiptavinanna á sama tíma og skorið er niður og aðlagað í rekstrinum. Á milli þessara þátta ríkir viðkvæmt órjúfanlegt jafnvægi.

Hér eru 5 atriði sem geta bent til þess að skipulagsheildin sé farin að renna niður brekkuna  í átt að rekstrar röskun.

1. Fyrirtækið er að tapa viðskiptavinum en veit ekki hvers vegna.
2. Sú skoðun ríkir að viðskiptavinir sem ekki snúa aftur skili hvort sem er ekki nægjanlegum arði og séu óþarflega kröfuharðir.
3. Þú sem stjórnandi hefur ekki talað við viðskiptavini þína í meira en einn mánuð. Þegar þú gerir það ert þú ekki góður hlustandi þannig að þér finnst það sem þeir hafa fram að færa ekki skipta máli.
4. Þú sem stjórnandi situr mestan tíma þinn á bak við skrifborðið við að greina tölur úr bókhaldinu í leit að niðurskurðar tækifærum.
5. Þú sem stjórnandi ferð ekki út á markaðinn til þess að fá stemninguna þar í æð.

Í raun má segja að skipulagsheild með rekstrar röskun sé jafn sjúk og einstaklingur með lystarstol eða átröskun. Þegar horft er í spegil sér lystarstols-sjúklingur ekki hversu illa er komið fyrir sér. Hann trúir því að ástand og útlit hans batni með auknu svelti. Þannig gengur hann þvert á eign heilsu og heilbrigði heltekinn af hugmyndafræði sem margsinnis hefur verið sýnt fram á að leiði til glötunar.

Sama á við um stjórnandann sem knúin er áfram af þeirri hugmyndafræði að aukinn niðurskurður færi fyrirtækinu á endanum varanlega arðsemi. Hann sér ekki hvernig hann getur brugðist við sívaxandi rekstrar vanda með öðrum hætti. Hann finnur ekki þennan viðkvæma jafnvægispunkt á milli þarfa markaðarins og viðskiptavinanna annarsvegar og aðhalds og ráðdeildar í rekstri hinsvegar. Hann gengur því fram í góðri trú um að hann sé að gera allt sem í hans valdi stendur til þess að bjarga rekstrinum. En hann er í raun að leiða fyrirtækið í enn meiri erfiðleika.

Framhald síðar...

Greinarflokkur þessi var upphaflega birtur á alkemistinn.wordpress.com

Í síðari grein verður m.a. sýnt fram á hvernig markaðslegar rannsóknir geta sagt til um rekstrar heilbrigði skipulagsheildarinnar umfram hefðbundinn efnahags og rekstrarreikning.

Froða

Nú um stundir er loftslags ráðstefnan í Kaupmannahöfn að ná hámarki sínu og þjóðarleiðtogar flykkjast þangað til þess að vera menn með mönnum. Á bak við þessa skrúðgöngu er því miður lítið annað en froða í upphrópunar stíl. Í raun eru þetta ný trúarbrögð sem við eigum að trúa á hvað sem tautar og raular. Ég hef kosið í þessum efnum að vera efasemdarmaður. Framgangan og þvælan sem maður heyrir í þessu samhengi er þannig að þetta er fyrir löngu hætt að vera byggt á rökum og rannsóknum. Hver vísindamaðurinn af öðrum stekkur fram á ritvöllinn og boðar nýjar kenningar um það hvað losun á gróðurhúsalofttegundum sé skaðleg. Síðan þegar rýnt er í málið er því miður oft ekki að finna neina vísindalega sönnun fyrir því að umræddar afleiðingar séu af manna völdum.

Viddi en jöklarnir eru að bráðna var sagt við mig um daginn í einni rökræðunni. Það er alveg rétt, það eru til gögn sem sýna jöklar voru byrjaðir að hopa í kringum árið 1800 eða löngu áður en útblástur gróðurhúsa lofttegunda kom til. Jarðvegs rannsóknir á því landi sem kemur undan hopandi jöklum sýna líka gamla trjástubba og annan gróður. Hvenær skildi þessu hafa verið plantað?

Umræðunni virðist því stjórnað af trúarleiðtogum sem kæra sig kollótta um sannleikann. Sama hvort menn heita Al Gore eða Andri Snær þá er sannfæring og trú er ekki það sama og staðreyndir.

Ég fékk eina góða athugasemd frá Bjarna vini mínum Sigtryggssyni við síðasta pistli. Þar bendir hann á að óhófleg og vaxandi losun gróðurhúsalofttegunda af mannavöldum hefur flýtt þeirri röskun á loftslagi, sem oft er kölluð "global warming". Það er alveg rétt hjá honum að þetta er kenning sem haldið hefur verið fram og henni hefur vaxið fylgi. Ég hef haft efasemdir um að hún standist og tel reyndar að sífellt fleiri gögn séu að koma í ljós sem sýni að hún standist ekki. Meira um það síðar.

Ég tek heilshugar undir með Bjarna þar sem hann segir „Skoðið báðar hliðar málsins“ Einnig að við eigum þrátt fyrir að vera efahyggjumenn að hvetja og ýta undir hverskonar þróun á endurnýjanlegum orkulindum, bindingu kolefna í gróðri og jarðvegi og almennt að gæta að og ganga vel um nánasta umhverfi okkar og náttúru.

Heimsendaspámenn og loddarar eru orðnir heldur fyrirferðamiklir í þessari umræðu að mínu viti.

Loftslags trúarbrögð

Ég er einn af þeim sem hef ekki verið tilbúin til að gleypa fullyrðingar um hlýnun jarðar alveg hráar. Ég hef viljað fá trúverðugar vísindalegar sannanir fram í dagsljósið. Að sama skapi hef ég ekki geta neitað framsetningu Loftslagsnefndar Sameinuðu þjóðanna IPCC. Þrátt fyrir sterkan orðróm um spillingu og gagnahagræðingu. Nú síðustu daga og vikur hefur Loftslagsnefnd Sameinuðu þjóðanna IPCC misst trúverðugleika sinn. Ástæðan fyrir því er sú að nefndin byggir ályktanir sínar á gögnum frá Loftslagsdeild háskólans í Austur-Anglíu í Bretlandi (Climatic Research Unit) skammstafað CRU. Nýlega brutust tölvuþrjótar inn í tölvukerfi CRU og stálu þar umtalsverðu magni af gögnum og tölvupóstum sem sýna og sanna mjög vafasama meðhöndlun gagna og óeðlileg samskipti CRU við marga af æðstu stjórnendum IPCC.

Phil Jones yfirmaður CRU hefur viðurkennt opinberlega að brotist hafi verið inn í tölvukerfi CRU en að sama skapi hefur hann reynt að gera lítið úr innihald þess sem komið er í umferð af þessum gögnum. Sumir erlendir fréttaskýrendur ganga svo langt að halda því fram að þetta sé upphafið af endalokum IPCC. Hvort sem að það er rétt eða ekki er alveg ljóst að niðurstöður nefndarinnar eru byggðar á rannsóknargögnum sem eru fölsuð til þess að draga fram fyrirfram gefna niðurstöðu.

Þetta er merkilegt í ljósi þess að nú eftir nokkra daga eru þjóðarleiðtogar heimsins að hittast í Kaupmannahöfn til þess að ræða aðgerðir í loftslagsmálum heimsins. Þessi umræða er byggð á niðurstöðum IPCC sem notar gögn sem átt hefur verið við til þess að draga fram fyrirfram ákveðnar niðurstöður.

Ég á kunningja sem að sagði við mig um daginn að þessi loftslagsmál væru eins og trúarbrögð. Ég hló en svo fór ég að hugsa þetta betur og sá að hann hafði mikið til síns máls. Hér er vel gefið, vel menntað, vel upplýst fólk tilbúið til þess að trúa því að losun gróðurhúsa lofttegunda sé að orsaka hnattræna hlýnun. Án þess að það sé sannað á einn eða neinn hátt. Öll framkoma þessa fólks er eins og um trú eða trúarbrögð sé að ræða. Öll rökhugsun út í veður og vind og hjarðeðlið tekur völdin. Einhvernvegin er það þannig að mjög margir vísindamenn trúa því að framsetning IPCC sé rétt. En það eru ekki vísindi heldur trú. Ég hef í sjálfu sér ekkert á móti trú, en þegar hún dulbýr sig sem vísindi og slær um sig með fölsuðum rannsóknargögnum er hún ekki trúverðug.

Og hvað gerir Jóhanna þá?

Eins og við flest höfum fundið á eigin skinni síðustu mánuði þá hefur efnahagur landsins verið veikur og kreppuástand eða samdráttarskeið hefur varað mánuðum saman. 

Ég var spurður af því um daginn „Hvað er þessi efnahagur landsins sem stjórnmálamenn klifa sífellt á eiginlega“. Ég verð að viðurkenna að það rann ekki alveg beint upp, ég þurfti að hugsa smá stund því að hugtakið er orðið svo tamt í munni að maður er hættur að hugsa nákvæmlega hvað það raunverulega merkir. 

Efnahagur landsins er raunverulega það sem við sem þjóð framleiðum (fiskur, ál, matvæli, fatnaður). Það sem við sem þjóð notum af varningi (matur, föt, bílar). Þjónustan sem við sem þjóð nýtum okkur eða kaupum (klippingin, menntunin, viðgerðin á bílnum). Þannig má segja að allir (engin undanskilin) sem framleiða, eða nýta sér eitthvað í landinu hafi hlutverk í efnahag landsins. 

Þannig eru framleiðsla og neysla ofin saman. Til þess að fólk geti neytt hluta þarf að framleiða þá. Og til þess að framleiðslan geti staðið undir sér þarf fólk að vilja neyta framleiðslunnar. 

Segja má að þegar efnahagur landsins er heilbrigður og í jákvæðri uppsveiflu markast hann af þessum megin þáttum: 

• Almenningur hefur trú á efnahagshorfum til framtíðar, þannig að hann eyðir meira.
• Afleiðingin af því er aukin eftirspurn sem þýðir að þeir sem eru að framleiða og veita þjónustu þurfa að auka við sig starfsfólk og kaupa inn meira hráefni. 
• Aukið atvinnustig þýðir síðan að enn fleiri neytendur kaupa vörur og þjónustu. Eftirspurn eykst enn frekar.
• Fjárfestar hafa trú á því að efnahagurinn haldi áfram að rísa þannig að verð á hlutabréfum hækkar. 
• Með auknu fjárflæði kaupa fjárfestar meira magn bréfa á markaði en líka aukið magn af vöru og þjónustu.
• Verð á hlutabréfamarkaði vex
• Efnahagur landsins er í jákvæðum spíral upp á við. 

Gagnstætt jákvæðum áhrifum í efnahag þjóðarinnar getur þjóðin lent í neikvæðum áhrifum  til lengri tíma eða svokölluðum neikvæðum spíral sem grefur undan og veikir efnahag þjóðarinnar. Þessu neikvæðu áhrif markast af þessum megin þáttum. 

• Almenningur hefur takmarkaða trú á efnahagshorfum til framtíðar, þannig að hann eyðir minna.
• Afleiðingin af því er lækkandi eftirspurn sem þýðir að þeir sem eru að framleiða og veita þjónustu þurfa að fækka starfsfólki og kaupa inn minna hráefni. 
• Lækkandi atvinnustig þýðir síðan að enn fleiri neytendur missa vinnu og getu til að kaupa vörur og þjónustu. 
• Þeir neytendur sem eru í vinnu hafa áhyggjur af því að þeir gætu misst vinnuna þannig að þeir eyða minna. Eftirspurn dregst enn frekar saman.
• Fjárfestar hræðast enn frekara fall á mörkuðum þannig að áhugi þeirra á því að fjárfesta í nýjum fyrirtækjum dvínar. 
• Verð á hlutabréfamarkaði fellur 
• Efnahagur landsins er í neikvæðum spíral niður á við.

Þetta er í raun það ástand sem að við lifum í, neikvæður spírall niður á við. Helsta orsökin; óvissa á framtíðina og minnkandi kaupgeta almennings eða með öðrum orðum mikið fall á eftirspurn. 

Já þetta er ekki mikið flóknara, hryggstikkið í samfélaginu er geta mín og þín til þess að neyta þess sem samfélagið býður upp á. Þegar geta okkar til þess að kaupa það sem hugur girnist skerðist. Dregst efnahagur þjóðarinnar saman. 

Þá getum við spurt; hvað hefur ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur gert til þess að auka trú almennings á því að ríkisstjórnin valdi hlutverki sínu við stjórn efnahagsmála? 

Hvað hefur þessi sama ríkisstjórn gert til þess að hvetja landsmenn til þess að auka neyslu sína?  

Eða hvað hefur þessi ríkisstjórn gert fyrir efnahag landins? Svari nú hver fyrir sig.  

Vonbrigði

Ég átti von á því að ný ríkisstjórn mundi marka sér afgerandi spor í þágu landsmanna allra.   En aðgerðar listi stjórnarinnar virðist vera bitlaus samsuða. Ég átti von á svo mikið mikið meiru. Þessir hlutir samanbornir við það sem áður var boðið, sambærilegt og markar ekki nein tímamót. Tíminn á svo eftir að leiða í ljós hvort að hér sé saman komið lið sem lætur hendur standa fram úr ermum.

Sérstaklega finnst mér aumkunarvert að sjá tillögu um að stöðva uppboð á heimilum fólks í 6 mánuði OG HVAÐ SVO! Þetta er málamynda plástur sem tekur ekki á vandanum sem við blasir.  Vandinn er misgengi á milli lánsfjár og tekna eða tekjumöguleika fjölskyldna. Hjá fjölskyldum sem ramba á barmi þrots er þetta einungis frestun á vandamálinu en ekki lausn. Blekkingarleikur eða ómerkilegur kosningavíxill.

GLEÐILEG JÓL

Ég sendi okkar bestu kveðjur um gleðileg jól og farsælt komandi ár til allra okkar vina og vandamanna. Megi baráttan við kreppuna og lífið ganga vel hjá ykkur öllum. 

Kær jólakveðja úr Sveighúsum

Örvæntingar æði

Nú er svo komið að á hverjum degi heyrir maður af nýju fólki sem alvarlega er að hugsa um að henda lyklinum af húsinu og bílnum inn í viðkomandi lánastofnanir og flýja land. Ég held að ráðamenn þurfi að fara að gera sér grein fyrir því að þúsundir fjölskyldna standa í þeim sporum að geta ekki með neinu móti klofið þær skuldbindingar sem það tók að sér í góðri trú um stöðugleika og örugga efnahagsstjórn. Staðreyndin er að fólk sér fram á betri kjör fyrir sig og sína með því að hlaupast frá skuldbindingum sínum. Hvort sem það er til útlanda eða ekki. Ég var að tala við einn félaga sem tók á sínum tíma 18 milljóna erlent lán til að fjármagna 70% af kaupverði íbúðar fyrir fjölskylduna. Allt var reiknað út frá greiðslugetu fjölskyldunnar og 130 þúsund króna afborgun átti ekki að vera of íþyngjandi. Nú er staðan sú að mánaðarleg greiðsla þessa láns er komin í 270 þúsund og fjölskyldan löngu hætt að hafa greiðslugetu til að standa undir þessu. Til viðbótar eru svo auðvitað bílalán ýmsar tómstundir barnanna og ýmis önnur útgjöld. Fjölskyldufaðirinn tjáði mér að hann væri sko alveg til í að selja allar sínar eignir bara til þess að hafa hreint borð en það er engin markaður fyrir eitt né neitt. Eigið fé eða framlag fjölskyldunnar er löngu brunnið upp og tryggingar (hús og bíll) standa í raun ekki undir eftirstöðvum lána. Fyrir þessa fjölskyldu er engin leið út (að þeirra mati) nema skila lyklum af íbúð og bíl og láta lýsa sig gjaldþrota. Jafnvel 7 ára klafi þar sem einstaklingurinn verður eignalaus og rúin trausti í bankakerfinu er í raun aðgengilegri fyrir þetta sómafólk til að þau megi veita sér og sínum LÁGMARKS viðgerning. Þetta fólk gerði í raun ekkert af sér nema treysta því fólki sem sagði að hér ríkti festa og öryggi í efnahagsmálum þjóðarinnar. Það fólk hinsvegar talar niður til fjölskyldunnar og segir henni að hún hafi skuldsett sig óhóflega.Sorglegt en því miður satt.

Nú er nóg komið

Ég er einn af þeim sem hef verið aðdáandi Davíðs Oddssonar lengi, jafnvel þó að ég hafi ekki alltaf verið honum efnislega sammála. Staðfesta, ótvíræðir leiðtogahæfileikar, röggsemi, dugur og þor eru allt saman eiginleikar sem ég hef hrifist af. Nú er hinsvegar svo komið að ég tel óhjákvæmilegt að þessi fyrrverandi pólitíkus og núverandi embættismaður dragi sig í hlé.  Hroki, drambsemi, einræðis tilburðir og þröngsýni eru að sama skapi eiginleikar sem ég fyrirlít og því miður hef ég séð of mikið af þeim eiginleikum upp á síðkastið. 

Það er þungbært fyrir þennan ágæta mann sem átti mjög svo farsælan stjórnmálaferil að sitja uppi með það að vera sá embættismaður sem hefur gert ein mestu afglöp sögunnar í starfi sínu sem bankastjóri Seðlabankans.  En þannig er það nú bara. 

Sátt og samtakamáttur næst ekki fram hjá þjóðinni fyrr en forystumenn hennar viðurkenna mistök sín og veikleika. Þá þarf að leggja niður pólitískan rétttrúnað, flokkspólitískt hagsmuna pot, og persónulegt hagsmuna pot. Við þurfum að fá leiðtoga fram sem að þjóðin raunverulega trúir að sé að gæta hagsmuna hennar en ekki einungis hagsmuna fyrir fáa útvalda. 

 

Sigurður: Lenti illilega saman við Davíð

Þriðji kosturinn var augljós

Því miður virðist merkisberi hins almenna verslunarmanns Gunnar Páll Pálsson hafa verið gleyptur af græðgis-væðingu bankakerfisins. Það er merkileg niðurstaða að formaður VR hafi einungis séð 2 kosti í stöðunni. Í mínum huga er augljóst að þriðji kosturinn var sá eini sem formaðurinn gat tekið ef hann vildi njóta áfram trausts umbjóðenda sinna. Og þriðji kosturinn var auðvita að greiða atkvæði á móti þessari aðgerð. Ærlegur maður getur ekki með neinu móti samþykkt að mismuna umbjóðendum sínum gróflega eins og Gunnar Páll hefur gert. Þúsundir verslunarfólks sem er með viðskipti sín hjá Kaupþingi hefur verið niðurlægt af formanni sínum. Hvaða afsakanir sem hann reynir að bera fram til þess að verja klaufagang sinn er alveg ljóst að hann var ekki að gæta hagsmuna umbjóðenda sinna.

Ekki hægt að taka aðra ákvörðun

Faðir vor, þú sem ert....... í Seðlabankanum

Ég er búin að liggja svolítið á meltunni og hugsa um þetta magnaða viðtal við Davíð Oddsson sem sýnt var í Kastljósi í gærkvöldi. Ég hafði því miður ekki möguleika á því að skoða þetta fyrr en í dag. 

Ég verð að segja að þarna brá núverandi formaður bankastjórnar Seðlabankans sér í gamalkunnugt hlutverk sem landsfaðirinn sem þarf að sefa þjóð sína. Ég verð að segja að sem slíkur stóða hann sig frábærlega en ég set spurningarmerki við þessa framgöngu hans. Var þetta hans hlutverk? Ég held ekki þessi skilaboð átti forsætisráðherra vor að flytja þjóðinni. Það hefði verið það eina rétta. Því að skilaboðin voru alveg þræl pólitísk og ekki hlutverk embættismanns að þruma svona yfir þjóðinni.