Heimildin étur upp spuna śr Landsvirkjun

Į dauša mķnum įtti ég von frekar en žvķ sķmtali sem ég fékk ķ dag frį Helga Seljan sem kynnti sig sem blašamann į Heimildinni. Samkvęmt skrįningu fjölmišlanefndar er žessi fjölmišill ekki til. Allavega ekki lögformlega skrįšur.

Helgi tjįši mér žaš aš hann hefši upplżsingar frį Landsvirkjun aš ég hefši žegiš laun frį annašhvort almannatengla fyrirtęki eša Noršurįli fyrir aš skrifa blašagreinar um orkumįl į įrum įšur.  Hvorugt er rétt.
landsvirkjun

Forstjóri Landsvirkjunar hefur įšur opinberlega haldiš žessu fram og ég žį lķkt og nś į ekki annan kost en aš mótmęla dylgjum hans.

Ég hafši žį eins og ég hef nśna af žvķ verulegar įhyggjur aš stjórnun Landsvirkjunar.  Fyrirtękinu hefur algerlega mistekist aš tryggja hér orkuöryggi landsmanna til lengri tķma. žaš mį best sjį meš žvķ aš forstjórinn telur aš orkuframleišslan ķ nśverandi mynd sé nįnast fullnżtt. Framžróun ķ atvinnumįlum landsins byggir į žvķ aš hér sé orka til stašar hvort sem er til orkuskipta eša nżsköpunar ķ atvinnulķfinu.

Žaš er athyglisvert ķ samhengi atburša dagsins aš nś eru u.ž.b. 2 vikur sķšan tilkynnt var aš Žóra Arnórsdóttir hafi veriš rįšin forstöšumašur samskipta og upplżsingamišlunar hjį Landsvirkjun. Forstjórinn hefur sjįlfsagt hugsaš sér gott til glóšarinnar aš nżta hana og samverkamenn hennar frį RŚV tķmanum til aš ata auri einstakling sem opinberlega hefur gagnrżnt störf hans. Allt įviršingar sem engar sannanir eru fyrir. Vinir Žóru og samsakborningar sem nś starfa hjį óskrįša mišlinum Heimildin hafa af slķkum verkefnum talsverša reynslu.

Ķ hlekk hér aš nešan er aš finna ķ greinasafni Morgunblašsins svargrein mķna viš įviršingum forstjóra Landsvirkjunar frį desember 2015.

https://www.mbl.is/greinasafn/grein/1579128/?item_num=84&searchid=cbaebe421d93f504c80fe6ed881f6026c51b5c88


Vantar langtķmastefnu

Fręšimenn eru heilt yfir sammįla um aš fyrirtęki žurfi sķfellt aš taka breytingum annars er hętt viš aš žau verši undir ķ samkeppni. Įrangur fyrirtękja byggir einnig į hęfni stjórnenda ķ aš horfa til framtķšar, marka sér stefnu og hvetja starfsmenn til aš nį settu marki. Žaš eru žvķ fyrirtęki sem marka sér stefnu til lengri tķma og skynja mikilvęgi hennar og endurskoša hana reglulega sem nį framśrskarandi įrangri.

digital-strategy-strategic-planning-implementation-management-marketingŽvķ hefur veriš haldiš fram aš 75% af markašsvirši fyrirtękis geti tengist duldum eignum s.s. višskiptasambönd, samningar, vörumerki, oršspor, og hęfninni til aš stjórna ķ sķbreytilegum heimi. Vegna žessa er enn mikilvęgara ķ dag en įšur aš ytra umhverfi starfsgreina sé ekki hįš tilviljunum eša pólitķskum gešžótta. Heldur stżrist af stefnumótun til langs tķma. 

Žaš er įvallt žannig žegar veriš er aš nżta aušlind sem er takmörkuš žį eru nokkuš skiptar skošanir į žvķ hvernig best er meš fariš. Žaš er ķ sjįlfu sér kemur ekki į óvart. Stóra spurningin žegar unniš er aš stefnumótun ķ sjįvarśtvegi hlżtur aš vera hvernig förum viš aš žvķ aš skapa sem mest veršmęti śr takmarkašri aušlind??

Ķ sįttmįla um rķkisstjórnarinnar frį 28. nóvember 2021 kemur eftirfarandi fram ķ kafla um sjįvarśtvegsmįl: 

„Skipuš veršur nefnd til aš kortleggja įskoranir og tękifęri ķ sjįvarśtvegi og tengdum greinum og meta žjóšhagslegan įvinning fiskveišistjórnunarkerfisins. Nefndinni verši fališ aš bera saman stöšuna hér og erlendis og leggja fram tillögur til aš hįmarka möguleika Ķslendinga til frekari įrangurs og samfélagslegrar sįttar um umgjörš greinarinnar.“

Og įfram er haldiš

„Nefndin fjalli einnig um hvernig hęgt er aš auka gagnsęi ķ rekstri fyrirtękja ķ sjįvarśtvegi og žį sérstaklega mešal stęrstu fyrirtękja landsins. Žį meti nefndin įrangur af atvinnu- og byggšakvóta og strandveišum til aš styšja viš atvinnulķf ķ landsbyggšunum.“

Žessi texti vekur nokkra furšu, markmiš žessarar vinnu viršist ekki eiga aš vera langtķma stefnumörkun žjóšinni til heilla, heldur aš meta stöšuna eins og hśn er eša leggja mat į ašgeršir sem žegar hafa veriš framkvęmdar.

Žetta er įhugavert ķ žvķ samhengi aš einungis 6 mįnušum įšur hafši nefnd undir forystu Sveins Agnarssonar, prófessors skilaš af sér umfangsmikilli skżrslu til Atvinnuvega- og nżsköpunarrįšuneytis Ķslands sem nefndist „Staša og horfur ķslenskum sjįvarśtvegi og fiskeldi

Žar er reynt aš varpa ljósi į hvar viš erum stödd. Žaš er slįandi aš ķ žeirri skżrslu er ekki minnst einu orši į langtķma stefnumótun ķ sjįvarśtvegi. Lķkast til vegna žess aš sś stefna hefur ekki veriš sett. 

Žaš er ótrślegt til žess aš hugsa aš langtķma stefnumörkun ķ kringum žessa aušlind er ekki til og hefur gleymst ķ žvķ argažrasi sem veriš hefur oft į tķšum ķ kringum fiskveišistjórnunarkerfiš. Žaš er vissulega sannleikskorn ķ tilvitnuninni „Ef žś veist ekki hvert žś stefnir, žį endar žś örugglega einhvers stašar annars stašar*.“ Žetta ęttu fyrirtękin og stjórnvöld aš hafa ķ huga. 

Žaš eru margar krefjandi spurningar sem viš ęttum aš vera aš spyrja okkur.  Spurningar eins og hvort hįmarka skuli gjaldtöku aš aušlindinni? Eša hįmarka śtflutningsvirši žeirra afurša sem aušlindin gefur? Hvort skilar til lengri tķma meiri įvinningi? Eigum viš aš selja afuršir til įframvinnslu og veršmętasköpunar erlendis eša eigum viš aš stefna aš fullvinnslu afurša hér heima meš tilfallandi veršmętaaukningu? Hvernig getum aukiš enn frekar veršmęti aukaafurša? Žetta eru brennandi spurningar, svör viš žeim munu hafa įhrif į lķfsafkomu okkar og barna okkar til langrar framtķšar. 

*Laurence J. Peter

Mynd: clipart-library.com

 


Fullvinnsla eša śtflutningur hrįefnis?

Žegar viš Ķslendingar tökumst į um mįlefni žį lendum viš ótrślega oft ķ įtökum um afmarkaša kima og viš gleymum aš horfa į stóru myndina. Stóra myndin ķ žessu samhengi er hvernig sköpum viš nęgileg veršmęti til žess aš standa undir velferš okkar. 

cod-for-sale-in-icelandĶ umręšum um sjįvarśtveg og veišar hęttir okkur til aš rķfast um žaš hverjir fį aš veiša žį sporša sem ķ boši eru hvert fiskveišiįr. Ķ staš žess aš velta fyrir okkur hvort viš séum aš hįmarka žaš veršmęti sem sjórinn gefur įr hvert. 

Žór Sigfśsson og hans fólk ķ Sjįvarklasanum hefur veriš algjörlega óžreytandi żta undir og benda į nżjar leišir til žess aš auka žaš veršmęti sem hver fiskur gefur. Auk žess sem aš mikil nżsköpun hefur veriš unnin ķ fašmi Sjįvarklasans. 

Viš Ķslendingar höfum veriš framarlega į heimsvķsu žegar kemur aš nżtingu žess afla sem dregin er aš landi. Smįtt og smįtt veršur til aukin žekking um allt land. Lķkt og sś žekking sem skapast hefur ķ Grindavķk. En žar hefur żmsum ašferšum veriš beitt til žess aš fullnżta hlišarafuršir lķkt og roš, slóg og fleira. Grindvķkingar hafa lįtiš hafa eftir sér aš nś sé stašan žannig aš rošiš sé oršiš veršmętara en fiskholdiš sjįlft. Žetta eru verulega góšar fréttir ef žorskurinn er farin aš tvöfalda virši sitt og rśmlega žaš, vegna ķslenskra frumkvöšla og nżsköpunar af žeirra hįlfu. 

Žaš er aušvita ekki hęgt aš taka žessa umręšu nema nefna Gušmund Fertram og hans fólk hjį Kerecis į Ķsafirši. Žar er veriš aš nżta roš śr nęrumhverfinu ķ lękningavörur sem eru aš vekja heimsathygli. Margt annaš vęri hęgt aš nefna hér sem frumkvöšlar hafa töfraš fram samfélaginu til heilla. Stęrri sjįvarśtvegsfyrirtęki landsins hafa mörg hver fjįrfest ķ mjög fullkomnum landvinnslum žar sem fiskurinn er sķfellt unnin meira og meira til aš męta žörfum neytenda į markaši.

Į sama tķma og žessar stašreyndir blasa viš žį hefur śtflutningur į óunnum fiski fariš hratt vaxandi sķšustu įr og tók stökk Covid įrin. Samkvęmt upplżsingum frį hagstofunni voru tęplega 60 žśsund tonn flutt śt óunnin ķ gįmum įriš 2020. Žar af um žaš bil 16 žśsund tonn af žorski. Žį er ótalin eldislaxinn, į įrinu 2020 voru 23 žśsund tonn af honum flutt śt meira og minna óunninn.

High-Liner-0005799_SF_Cod2_FrontVišskiptasambönd okkar ķslendinga žegar kemur aš žvķ aš selja fisk hafa fyrst og fremst legiš ķ gegnum svokallašan HoReCa markaš. Žessi skammstöfun er notuš yfir Hótel, veitingahśs og mötuneyti. Einhverra hluta vegna hafa tilraunir okkar til žess aš komast inn į neytendamarkaš ekki nįš ķ gegn. Į sviši fullvinnslu eigum viš grķšarlega mikil vaxtatękifęri.

Markašsumhverfiš eftir Covid er į margan hįtt breytt. Žaš er merkjanleg tilfęrsla ķ kauphegšun t.d. meš netsölu og auknum vilja fólks til aš kaupa matvęli rafręnt. En til žess aš nį įrangri į neytendamarkaši žarf aš hefja samtal viš neytendur og upplżsa žį um kosti ķslenskra sjįvarafurša. Sį fręjum og kveikja įhuga. Uppskeran žegar vel tekst til er margföldun į žvķ veršmęti sem fęst fyrir hvert kķló śr sjó. 

Lönd sem stunda aš mestu śtflutning į hrįefni eru ekki žekkt fyrir aš geta stašiš undir mikilli velferš žegna sinna. Žaš aš nżta aušlindir til fulls og virkja sköpunarkraft og nżsköpun til meiri veršmętasköpunar er grundvallar forsenda žess aš viš getum įfram haldiš ķ žau lķfsgęši sem hér hafa byggst upp į sķšustu įratugum.

 


Oršspor

1597426161_samherji_dalvik

Gróa į Leiti hefur alltaf veriš stór hluti af ķslenskri žjóšarsįl og fljótt flżgur fiskisaga segir mįltękiš. 

Margir, af żmsum tilefnum, hafa komiš fram ķ opinberri umręšu sķšustu daga talandi digurbarkalega um oršspor einstaklinga, atvinnugreina og jafnvel landa.  

Atvikiš sem kveikti įhuga minn į žvķ aš skoša žetta betur varš į Alžingi okkar ķslendinga Žegar hįttvirtur Matvęlarįšherra Svandķs Svavarsdóttir sté į stokk og svaraši fyrirspurn frį Žórhildi Sunnu žingmanni Pķrata sem vildi fį aš vita hvaš rįšherranum fyndist um aš Samtök fyrirtękja ķ sjįvarśtvegi (SFS) hefšu bošiš Žorsteini Mį Baldvinssyni forstjóra Samherja aš halda ręšu į sjįvarśtvegsdeginum. Žaš aš žingmašur skuli spyrja rįšherra ķ sölum Alžingis um hvort forstjóri eins stęrsta og glęsilegasta sjįvarśtvegsfyrirtękis landsins megi tala į fundi SFS um sjįvarśtvegsmįl vekur furšu mķna. Žarna er žingmašurinn aš upphefja sjįlfan sig ķ stöšu bęši saksóknara og dómara og hvetja til slaufunnar į žegn žessa lands sem hefur hvorki veriš įkęršur eša dęmdur. En vķkjum aš rįšherranum sem ķ nišurlagi svar sķns sagši eftirfarandi:

"Hins vegar vil ég segja vegna spurningarinnar sem hv. žingmašur ber hér upp aš žaš er aušvitaš stašreynd aš um er aš ręša alvarlegar įviršingar og alvarleg mįl sem eru ķ rannsókn į žessu sviši, mįl sem geta skašaš og hafa skašaš oršspor ķslensks sjįvarśtvegs og fram hjį žvķ veršur aušvitaš ekki litiš, hvorki ķ žessu samhengi né öšru.” (breišletrun höfundar) Žetta er afskaplega stór fullyršing sem rįšherra setur hér fram. 

 

 

Ensk žżšing į oršinu oršspor er oftast reputation en einnig hefur enska oršasambandiš word-of-mouth einnig veriš žżtt sem oršspor. Viš hér į ķslandi notum yfirleitt oršspor fyrir lönd, fyrirtęki og atvinnugreinar og oršstķr žegar rętt er um einstaklinga.

Oršspor er almennt talin óįžreifanleg eign sem getur, ef rétt er stašiš aš mįlum, gert atvinnugreinina veršmętari ķ huga almennings. Sterkt og traust oršspor er žvķ hluti af ķmynd ķslensks sjįvarśtvegs į heimsvķsu sem byggjast į eiginleikum eins og Hreinu hafi, sjįlfbęrum veišum, viršingu viš nįttśruna, bragši, įferš, lykt og framsetningu ķslensks sjįvarfangs.  Žessi eigindi mörg saman skapa oršspor ķslensks sjįvarśtvegs. Hegšun eša framkoma einstaklinga hver svo sem į ķ hlut hefur hér ekkert eša ķ besta falli lķtiš sem ekkert aš segja fyrir oršspor ķslensks sjįvarśtvegs.

Raunar er žaš svo aš oršspor er lķka óįžreifanlegt, byggt į tilfinningu og m.a. Žess vegna er almennt višurkennt aš žaš er nokkrum erfišleikum er bundiš aš męla žaš. Žó eru til višurkenndar ašferšir. Meš reglulegum könnunum er hęgt aš vakta hvort gjį sé aš myndast milli oršspors og raunveruleikans. 

Žį erum viš komin aš kjarna žessa pistils. Ég ętla aš leyfa mér aš fullyrša aš hvorki rįšherrann né žeir žingmenn sem hafa notaš oršiš „oršspor“ til aš berja į andstęšingum sķnum, hafa lįtiš gera į žvķ męlingar eša kannanir hvort fullyršingar žeirra eigi viš rök aš styšjast. Hafi ég rangt fyrir mér ętti aš vera aušvelt fyrir žessa ašila aš leggja fram gögn mįli sķnu til stušnings.  

Og til aš fęra enn sterkari rök fyrir įliti mķnu er hér lķtil dęmisaga:

Įkvöršun žįverandi heilbrigšisrįšherra aš slķta samningi viš Krabbameinsfélagiš um skimanir fyrir leghįlskrabbameini, įn žess aš ašrir ašilar vęru tilbśnir aš taka viš verkefninu. Var ašgerš sem setti žśsundir kvenna ķ alvarlegt uppnįm. Svo mikiš var uppnįmiš aš stofnuš voru sérstök barįttusamtök undir heitinu „Ašför aš heilsu kvenna“.  

Ķslenska heilbrigšiskerfiš beiš ekki oršspors hnekki af įkvöršunum žįverandi heilbrigšisrįšherra. En oršstķr hennar sjįlfrar kann aš hafa skašast. En fyrir žvķ hef ég aušvita engar sannanir.

 

Ljósmynd: Vefur Samherja
Myndband: Vefur Alžingis


Viš žurfum aš lęra af öšrum!

Ręša Žorsteins Mįs Baldvinssonar forstjóra Samherja į sjįvarśtvegsdeginum hefur veriš mér nokkuš hugleikin. Sérstaklega orš hans um aš ferskur fiskur frį Ķslandi sé nįnast horfin śr hillum stórmarkaša. Og einnig sś stašreynd aš stórfyrirtękiš TESCO įkvaš į einni nóttu aš breyta vöruframboši sķnu žannig aš ferskur fiskur var tekinn śr hillum og žišnušum fiski komiš fyrir ķ stašinn.

Sś var tķšin aš ķslenskur ferskur fiskur var mesta hnossgęti sem bošiš var uppį. Nś er öldin önnur, norskur eldislax er seldur į umtalsvert hęrra verši auk žess sem sami lax hefur svo gott sem rutt ķslenskri ferskri gęšaframleišslu śr sjónmįli neytenda meš ašstoš frį žišnušum fiski frį Noregi og Rśsslandi. Žetta er hęttuleg žróun.

En af hverju er svona komiš fyrir okkur? Helsta įstęšan er aš ķslenskir śtflytjendur hafa ekki stašiš nęgilega vel aš markašsmįlum fyrir afuršir sķnar. Afleišingin er aš neytandinn gerir ķ huga sķnum ekki greinarmun į hvort hann er aš kaupa ferska gęša afurš eša žišinn fisk.

Siguršur Mįr Jónsson blašamašur spyr ķ pistli į mbl.is Veršur ķslenski fiskurinn į pari viš lambakjötiš? Žetta er spurning sem mikilvęgt er aš velta fyrir sér. Hęttan į žvķ aš markašir fyrir ferskan ófrosinn fisk hverfi eru ekki miklir. En fallandi eftirspurn hefur veruleg įhrif į veršmyndun og žaš er mögulega ekki svo fjarlęgt aš staškvęmdar fiskur, unninn į lįglauna svęši heimsins gęti žrżst verši fyrir afuršir okkar verulega nišur. Svo langt nišur aš vinnsla afurša hér yrši ósjįlfbęr.

Ég žreytist ekki į aš tala um hvaš Noršmenn geršu fyrir rķflega 30 įrum žegar žeir stofnušu NSC (Norwegian Seafood Council) į norsku (Norsk Sjųmatråd) og fjįrmögnušu verkefniš meš lįgu gjaldi ofan į allan śtflutning sjįvarafurša frį landinu og upptöku į slagoršinu „Seafood from Norway“

 

NSC er meš mjög skżr markmiš eins og t.d. aš auka veršmęti norskra sjįvaraafurša meš markašs rannsóknum, markašs žróun, markašs įhęttugreiningu, oršspors įhęttugreiningu og mjög markvissri mišašri markašsfęrslu.  Žeir reka skrifstofur ķ 13 löndum sem greina markaši ķ 27 löndum um allan heim. Tilgangurinn er aš leita uppi tękifęri fyrir bęši nżjar og eldri afuršir.

Verkefniš er skżrt, auka vitund ķ huga neytenda og koma norskum fisk ķ forgang ķ valsetti neytandans.  Žetta er gert meš markašsgreiningu į tölulegar upplżsingar śr greininni įsamt markašsrannsóknum sem beinast aš neytendum į skilgreindum svęšum.

Noršmenn beita akademķskum ašferšum ķ mörgum af žessum rannsóknum sķnum. Oft mį finna birtar vķsindagreinar ķ ritrżndum tķmaritum sem varpa ljósi į hvaša rannsóknum žeir eru aš taka žįtt ķ og hvernig žeir hyggjast nżta žessa vinnu. Žaš er ašdįunarvert hvaš samstarf žeirra viš hįskólasamfélagiš er mikiš.

Til gamans er hér slóš į meistara ritgerš frį Nord Hįskólanum ķ Žrįndheimi sem er greining į samkeppnisforskoti norsks eldislax į markaši ķ Evrópu. Žetta er bara ein ritgerš af miklum fjölda žar sem kerfisbundiš er veriš aš meta markaši fyrir norskan lax. En svona athuganir og greiningar eru til um nįnast allt norskt sjįvarfang.

Nś gęti einhver spurt. Hvaš erum viš Ķslendingar aš gera? Svariš viš žvķ er frekar lķtiš. Nokkur fyrirtęki ķ ķslenskum sjįvarśtvegi og tengdum greinum hafa sett į fót sjįlfseignarstofnun sem heitir „Seafood from Iceland“ og hefur žann tilgang aš halda śti upprunamerki undir sama heiti fyrir ķslenskar sjįvarafuršir į lykilmörkušum erlendis. Verkefniš er į forręši Ķslandsstofu. En upprunamerki eitt og sér gerir ekki neitt ef ekki er unniš skipulega meš žaš. Žaš er enginn aš horfa į stóru myndina. Framleišendur eru aš reyna aš nį žokkalegum sölusamningum og enginn žeirra meš getu til aš vinna žetta markvisst eša tala til neytenda į žessum mörkušum.

Unknown-1Viš žurfum aš tala viš og kveikja įhuga neytenda į žessum mörkušum į framleišslu okkar. Annars bśum viš sķfellt viš žį hęttu aš staškvęmdarvörum verši komiš til neytenda, ķ staš žeirrar vöru sem viš bjóšum lķkt og geršist ķ TESCO. Viš erum 30 įrum į eftir Noršmönnum og enn ekki bśin aš sameina allan žennan išnaš undir einu upprunamerki. Enn sķšur erum viš bśin aš fjįrmagna markvisst markašsstarf fyrir greinina.  Eitthvaš sem sem Noršmenn geršu fyrir 30 įrum.

 

Žaš er enginn vafi aš viš Ķslendingar erum algerlega ķ fremstu röš žegar kemur aš hįtękni- veišum og vinnslu į sjįvarafuršum. En žegar kemur aš markašssetningu į žessum sömu vörum erum viš lķkari höfušlausum her. Viš drögumst afturśr hratt, svo hratt aš žaš getur skašaš afkomu okkar af žessari aušlind til framtķšar.

 

 

 


Erum viš aš fljóta sofandi......?

Į sjįvarśtvegsdeginum sem haldin var 25. október sķšastlišin flutti forstjóri Samherja Žorsteinn Mįr Baldvinsson afar įhugavert erindi žar sem hann varpaši ljósi į żmsar žęr įskoranir sem ķslenskur sjįvarśtvegur stendur frammi fyrir į nęstu misserum.  Ķ mįli forstjórans komu m.a. fram eftirfarandi upplżsingar. Verš į eldislaxi er allt aš žrefalt hęrra en villtum ķslenskum žorski. Hilluplįss žaš sem ferskur villtur fiskur fęr ķ verslunum ķ Englandi og Žżskalandi er hratt minnkandi, svo til alveg horfiš ķ Englandi og aš mestu fariš ķ Žżskalandi. Hillurnar hafa aš mestu veriš teknar yfir af eldisfiski og eitthvaš af uppžżddum hvķtfiski unnum fyrir neytendamarkaš. 

Ég vill taka undir og leggja įherslu į, aš žaš er rétt įlyktun hjį forstjóranum aš stöšugt framboš er lykill aš žvķ aš ķslenskur villtur fiskur geti keppt viš eldis-alinn fisk um hilluplįss og athygli neytenda į erlendum mörkušum. Vara sem ekki er hęgt aš hafa stöšugt framboš į allan įrsins hring tapar fljótt hilluplįssi ķ smįsölunni fyrir vörum sem eru stöšugar bęši ķ framboši og verši.  Žetta žekkja allir sem hafa komiš nįlęgt verslun og žjónustu. 

Eitt er žaš žó sem forstjórinn nefndi ekki sem hefur grķšarlega mikil įhrif į žaš hvaša vara fęr rżmi inn ķ verslunarkešjum og žaš er eftirspurn neytenda. Til žess aš auka hana žarf markvisst markašsstarf sem snżr beint aš neytendum į viškomandi markašssvęšum. Žvķ mišur hefur śtflytjendum sjįvarafurša hér į landi ekki aušnast aš standa saman ķ žvķ aš tala beint til neytenda. 

Noršmenn eru langt į undan okkur į žessu sviši og įkvįšu strax įriš 1991 aš stofna Markašsskrifstofu norsks sjįvarfangs, Norwegean Seafood Council eša NSC. Į žeim tķma var śtlit fyrir aš heimsmarkašurinn fyrir norskan eldislax vęri aš mettast og sįu fiskeldisfyrirtęki žar ķ landi fram į grķšarlegt tap ef ekki tękist aš skapa nżja markaši fyrir afuršina, NSC kemur ekki aš sjįlfu sölustarfinu meš beinum hętti heldur er allt markašsstarfiš snišiš aš śthugsašri ašferšafręši sem eykur eftirspurn neytenda. Žannig eru žaš neytendur sem draga smįsalann įfram meš óskum sķnum,  smįsalinn żtir į heildsalann og heildsalinn į framleišandann. Meš žessari ašferšafręši sem ķ markašsfręšunum er kölluš tog ašferš (e. Pull strategy) tókst Noršmönnum aš margfalda śtflutningsveršmęti į eldislaxi į rśmlega žriggja įratuga tķmabili. Bęši meš auknu framboši og hękkandi verši.

Vegna smęšar okkar ķ alžjóšlegu samhengi er illmögulegt fyrir ķslensk śtgeršarfyrirtęki aš byggja upp öfluga vitund neytenda ķ ķ kringum sķna eigin framleišslu, en öllu gerlegra er fyrir greinina ķ heild sinni aš žróa og markašssetja gagnvart neytendum žį vöru sem veriš er aš framleiša hér į landi. 

Neytandinn veltir fyrir sér żmsum eiginleikum vörunnar žegar hann er aš įkvarša kaup. Hann viršir fyrir sér pakkningar, rifjar upp žaš kynningarefni sem hann hefur séš ķ gegnum markašsstarf, hann tekur mark į žvķ oršspori sem af vörunni fer o.s.frv. Eftir aš heim er komiš og neytandinn hefur smakkaš sjįlfur, bętast viš ķ valsettiš fyrir nęstu kaup eiginleikar eins og bragš, įferš og lykt. Žessu til višbótar koma svo žeir eiginleikar sem neytandinn tengir viš vöruna og mį koma einnig til skila ķ gegnum markašsstarf eins og aš fiskurinn sé ferskur (aldrei frosiš), hann komi śr villtum stofni, komi śr hreinu og köldu hafi, hafi veriš veiddur į sjįlfbęran hįtt og verkašur meš hįtękni ašferšum sem skila mestu bragšgęšum sem mögulegt er og svona er hęgt aš halda įfram.

Nś veršur žaš aš gerast aš śtflytjendur setji sameiginlega į stofn Markašsskrifstofu ķslenskra sjįvarafurša. Skrifstofu sem hefur žaš aš markmiši aš villtur ferskur fiskur frį ķslandi sem aldrei hefur frosiš verši jafn veršmętur eša veršmętari heldur en eldisfiskur. Žetta er vel hęgt ef greinin stendur saman. Ef žaš gerist ekki žį mun fallandi eftirspurn neytenda halda įfram aš skaša greinina, meš hverfandi hilluplįssi og lękkandi veršum ķ samanburši viš staškvęmdarvöru. Fari svo, mun litlu skipta hvort takist aš halda framboši stöšugu alla daga įrsins.  


Aš sjįlfsögšu į aš leyfa netsölu į įfengi!

Nś get ég ekki lengur orša bundist. Mér finnst algerlega ósęmandi aš samtök sem kalla sig „Foreldrasamtök gegn įfengisauglżsingum“ geti vašiš fram ķ fjölmišlum og į samfélagsmišlum meš rangar fullyršingar og sleggjudóma įn žess aš fęra rök fyrir mįli sķnu. Svo hart er gengiš fram ķ vitleysunni aš minnir um mjög į pólitķsk įróšurssamtök žar sem engu skal vęrt til žess aš koma höggi į andstęšinginn. 

Įstęšan fyrir žessu skarki er umręšan um įfengi.  Žar žorir engin aš taka vitręna umręšu vegna hęttu į žvķ aš lenda ķ orrahrķš žeirra sem vaša fram meš röngum fullyršingum og śtśrsnśningum. Žetta er ekki bošlegt ķ sišušu žjóšfélagi. 

Aš žessu sögšu vill ég taka fram aš ég ber fulla viršingu fyrir žeim sem hafa ašra skošun en ég į žessum mįlum. Ég ber hinsvegar enga viršingu fyrir žeim ašilum sem vaša fram meš ofsa, rógi og órökstuddum fullyršingum įn žess aš fęra rök fyrir mįli sķnu lķkt og ofangreind samtök leyfa sér ķtrekaš. 

 

Žį aš įfenginu.

Ķ fyrirhugušu frumvarpi Dómsmįlarįšherra sem enn er ekki komiš til afgreišslu Alžingis, er eitt atriši sem viršast fara mest fyrir brjóstiš į žeim sem hafa haft sig ķ frammi varšandi žetta fyrirhugaša frumvarp. Žaš er hugmyndin um aš leyfa sölu į įfengi ķ netverslunum hérlendis. 

Sķšan hefur vaknaš į nż umręšan um hvort leifa eigi auglżsingar į įfengi. En žaš er ekki hluti af frumvarpi rįšherra eins og žaš hefur veriš kynnt. Ég ętla hinsvegar aš eyša nokkrum oršum ķ įfengisauglżsingarnar žvķ žeim hefur veriš blandaš inn ķ žessa umręšu. 

Byrjum į hugmyndinni aš leyfa sölu į įfengi ķ netverslunum hér į landi. Ķ umręšu um mįliš er algengt aš sjį fólk detta inn ķ žį rökvillu aš žessi breyting myndi žżša stóraukiš framboš į įfengi. Žetta er rökvilla vegna žess aš ķ dag geta allir ķslendingar eldri en 20 įra pantaš sér įfengi śr žśsundum netverslana um allan heim og fengiš sent heim aš dyrum. Af žessum sökum er frambošsaukningin óveruleg, breytingin sįra lķtil (varla męlanleg) ef notast er viš tölfręši. 

Auk žess sem aš regluverkiš sem viš bśum viš varšandi įfengisinnflutning og framleišslu gerir nįnast ómögulegt fyrir žį sem vilja leggja fyrir sig verslun meš žessar veigar aš ašgreina sig meš veršum eša veršlagningu.  Nżir ašilar verša lķklegast aš ašgreina sig meš mišlun žekkingar til žeirra sem hafa aldur til aš kaupa įfengi, til dęmis meš betri žjónustu ķ formi fręšslu og upplżsinga, sem er vel, og mundi til lengri tķma styrkja og bęta vķnmenningu landans.  

Svo er žaš lķka stašreynd aš markašur meš įfengi ķ öllum hinum vestręna heimi er mettašur markašur. Meš öšrum oršum framboš vörunnar er meira en eftirspurnin. Viš slķkar ašstęšur er žekkt aš neysla eykst ekki ef fjölgun veršur į śtsölustöšum. Žeir śtsölustašir sem eru fyrir į markaši selja minna sem nemur sölu žess sem inn į markašinn kemur. Žetta er lykilatriši sem veršur aš halda til haga ķ umręšunni. 

Žį aš įfengisauglżsingum. (sem eru ekki hluti af fyrirhugušu frumvarpi) Höfundur žessa pistils hefur lengi haft įhuga į žessu efni sem sérfręšingur ķ markašsmįlum og kynnt sér žaš vel, m.a. meš žvķ aš viša aš sér žeim vķsindagreinum sem ritašar hafa veriš um mįlefniš og birtar hafa veriš ķ ritrżndum tķmaritum vķša um heim.  Žaš veršur aš segjast eins og er aš umręšan um žetta mįlefni hefur žvķ mišur einkennst of mikiš af sleggjudómum og fullyršingum. Mögulega er žaš ešlilegt žar sem mįlefniš er viškvęmt og įfengi į įn nokkurs vafa stóran žįtt ķ ógęfu margra.

Žaš poppar hér upp ķ hugann setning sem Frišrik heitin Eysteinsson frumkvöšull ķ faglegu markašsstarfi hér į landi skrifaši ķ Višskiptablašiš 2004

„Žeir sem hlynntir eru banni viš įfengisauglżsingum viršast telja aš auglżsingar hafi mun meiri įhrif į neytendur en žęr ķ raun hafa og aš žaš eigi sérstaklega viš um ungt fólk.  Žeir sem eitthvaš hafa kynnt sér virkni auglżsinga vita į hinn bóginn aš mesta vandamįliš er hiš gagnstęša, ž.e. hvaš žęr hafa ķ raun lķtil įhrif.  Rannsóknir hafa t.d. sżnt aš einungis um žrišjungur auglżsinga skila skammtķmasölu og einungis fjóršungur söluaukningu til lengri tķma litiš.  Hvaš ungt fólk įhręrir žį er žaš miklu lęsara į auglżsingar en eldra fólkiš var žegar žaš var ungt (hvort sem žaš man žaš eša ekki).  Engar rannsóknir hafa sżnt fram į tengsl įfengisauglżsinga og žess hvort ungt fólk hefji neyslu įfengis eša ekki.“

Žrįtt fyrir aš žetta sé skrifaš įriš 2004 į žetta viš ķ einu og öllu. Enn ķ dag er vandamįl auglżsenda aš virkni auglżsinga er minni en almennt er tališ. Svo hitt sem er stęrra atriši ķ umręšu dagsins. Engar rannsóknir hafa sżnt fram į tengsl įfengisauglżsinga og žess hvort ungt fólk hefji neyslu įfengis eša ekki. Žetta er stašreynd sem ekki hefur veriš hrakin fręšilega žaš ég best veit. 

Žaš er lķka einkennandi ķ umręšunni er sķfellt veriš aš rugla saman įhrifum auglżsinga į einstök vörumerki annars vegar og heildarneyslu įfengis hinsvegar. Rannsóknir hafa sżnt aš į mettum markaši eins og įfengismarkašurinn į vesturlöndum er vissulega. Er hlutverk auglżsinga fyrst og fremst žaš aš fęra neytendur į milli vörumerkja. Vegna žess aš framboš er meira en eftirspurnin eru lķkur į žvķ aš heildarneysla aukist vegna auglżsinga óverulegar. 

Afleišingarnar af auglżsingabanni eins og hér rķkir, eru fyrst og fremst višskiptahindranir sem koma nišur į innlendum framleišendum. Innlendir framleišendur įfengis geta ekki reynt aš fį neytendur til žess aš kaupa frekar innlenda vöru en innflutta. Žetta er algerlega galin staša! Sérstaklega nś žegar žaš getur skipt sköpum ķ erfišri stöšu žjóšarbśsins hvort viš veljum žaš sem er innlent fram yfir žaš sem er innflutt.

„Įfengi er bara žannig vara aš viš getum ekki leyft žetta“ heyri ég stundum. Ég ętla aš leyfa mér aš vitna aftur ķ Frišrik og grein hans śr Višskiptablašinu frį įrinu 2004. Žvķ betra svar hef ég ekki heyrt viš žessari fullyršingu.

„Fyndnustu rökin fyrir žvķ aš banna įfengisauglżsingar ganga žó śt į aš ašrar reglur eigi aš gilda um auglżsingar į įfengi vegna žess aš žaš sé žannig vara.  Žarna er ruglaš saman žeim įhrifum sem misnotkun vara getur haft ķ för meš sér annars vegar og įhrifum auglżsinga žeirra hins vegar.  Žį lįgmarkskröfu hlżtur aš vera hęgt aš gera til fólks, žó žaš kunna aš öšru leyti ekkert fyrir sér ķ markašsfręšum, aš žaš įtti sig į žvķ aš žaš er munur į žvķ sem veriš er aš selja og žeim įhrifum sem hęgt er aš hafa į sölu žess!“

Žetta er mögulega kjarni mįlsins. Žeir sem hafa veriš aš berjast gegn žvķ aš įfengisauglżsingar verši leyfšar eru ķ raun ekki aš vernda unga fólkiš eins og lįtiš er lķta śt fyrir. Heldur er veriš aš vinna markvisst aš žvķ aš skekkja samkeppnisumhverfi ķslenskra framleišenda og ķslenskrar verslunar. Vinna gegn innlendum hagsmunum. 

Ef žessum ašilum er ķ raun annt um lżšheilsu žjóšarinnar og unga fólkiš, vęri róttękasta og įrangursrķkasta ašferšin aš banna įfengi alfariš og lįta af forręšistilburšum viš fulloršiš fólk sem vill kaupa og selja löglegan varning. 

 

 


Sęstrengssvišmyndir

Ég verš aš višurkenna aš ég óttast žaš tak sem Evrópusambandiš nęr į aušlindum okkar ef svokallašur Orkupakki 3 veršur samžykktur į Alžingi į nęstu vikum. Ef Alžingi samžykkir žrišja orkupakkann žį er žjóšin skuldbundin til aš fylgja öllum reglum hans. Annaš vęri brot į EES samningnum. 

Ķ sķšasta pistli mķnum lofaši ég aš draga upp svišsmyndir sem sżna fram į undir hvernig ašstęšum žjóšin veršur sannfęrš um naušsyn žess heimila lagningu raforkusęstrengs ķ kjölfar žess aš Orkupakki 3 veršur samžykktur. Hér koma žęr:

Svišmynd nśmer eitt. (fjįrhagsleg žvingun)

Įriš er 2020 og Alžingi hefur nżlega samžykkt Orkupakka 3. Erlendur lögašili ašili óskar žess lögformlega viš ķslenska rķkiš aš fį aš leggja hingaš raforkusęstreng. Erindiš er rętt į Alžingi og įkvešiš er aš leggja mįliš fyrir žjóšaratkvęši. Alžingi stašfestir vilja žjóšarinnar og tilkynnir žessum erlenda ašila aš žjóšin hafi hafnaš žessari lögmętu umsókn (ķ žjóšaratkvęši). Umsóknar ašilinn sęttir sig ekki viš tęknilegar višskiptahindranir af hįlfu rķkisstjórnarinnar žar sem samkvęmt lögum bęši ķ Evrópu og hér į Ķslandi er rafmagn skilgreint sem vara, žvķ er óheimilt samkvęmt įkvęšum EES samningsins um frjįls višskipti aš hindra frjįlst flęši vöru og žjónustu. 

Umsóknar ašilinn kęrir įkvöršun Alžingis og krefst skašabóta auk žess aš hindrunum žessum verši rutt śr vegi. Ķslenska rķkiš er dęmt til žess aš heimila lagningu raforkusęstrengs aš öšrum kosti greiša himinhįar skašabętur (70 til 100 milljarša eša 10% af fjįrfestingunni) į hverju įri, žar til aš heimild fyrir lagningu strengsins liggur fyrir, samžykkt af Alžingi. Žingmenn eiga engan annan kost en aš samžykkja lagningu strengsins til žess aš losa žjóšina undan žeim įlögum sem į hana hafa veriš lagšar. 

 

Svišsmynd nśmer tvö (Žvingun vegna ytri įhrifa)

Žessa svišsmynd setti ég fram fyrst ķ pistli sem ég skrifaši hér 16. maķ 2019 sķšastlišinn. Horfum nś fram til įrsins 2040 eša fram um rķflega 20 įr, mikil tęknižróun hefur įtt sér staš į öllum svišum enda svokölluš fjórša išnbylting veriš į fullri ferš og ekki sér fyrir um allar žęr breytingar sem eru aš ganga yfir heiminn. Vegna breytinga į markaši m.a. vegna mikillar gjaldtöku į kolefnis śtblęstri į flutningum bęši hrįvara og tilbśinna afurša hefur stórišjan aš mestu fariš śr landi žar sem orkuverš plśs kolefnisgjald sem er óhagkvęmt hér vegna legu landsins, langt frį helstu uppsprettum hrįefnis og mörkušum. Kolefnisgjaldiš hefur orsakaš žaš aš stórišnašarframleišsla er mun hagkvęmari annašhvort hjį hrįefnisuppsprettum eša viš helstu markašssvęši. 

Žessi žróun hefur haft žaš ķ för meš sér aš 80% af allri žeirri orku sem framleidd er hér į landi er ekki aš seljast. Fjöldagjaldžrot blasir viš ķ orkugeiranum ef ekki veršur lagšur hingaš raforkusęstrengur eins fljótt og mögulegt er. Raforkuverš til žjóšarinnar rķkur hér upp śr öllu valdi vegna rekstrarerfišleika raforkuframleišenda sem žrżsta nś sem aldrei fyrr į veršhękkanir og lagningu raforkusęstrengs. Žingmenn eiga ekki annan kost til žess aš stemma stigum viš žeim vandręšum sem sem orkufyrirtękin eru komin ķ heldur en aš samžykkja lagningu sęstrengs til landsins. 

Svišsmynd nśmer žrjś (Žvingun raforkuframleišenda)

Įriš er 2025, Landsvirkjun hefur žvingaš stóran hluta af stórišjunni til žess aš leggja hér nišur starfsemi, meš žvķ aš hękka verš į orku til žeirra langt umfram žaš sem hefur gerst hefur į heimsmarkaši. Žetta gerist ķ įföngum žegar samningar viš stórišjuna losna hver af öšrum. Hękkanirnar verša slķkar aš stórišjufyrirtękin sjį hag sķnum betur borgiš meš žvķ aš flytja starfsemina til landa žar sem hagkvęmara orkuverš fęst. Lķkt og ķ svišmynd tvö žį myndast mikiš magn umframorku ķ kerfinu sem žarf aš koma ķ verš til žess aš raforkukerfiš verši sjįlfbęrt. 

Veruleg rekstrarvandręši blasa viš Landsvirkjun ef ekki fęst heimild til žess aš leggja hingaš sęstreng og selja ķ gegnum hann žį orku sem stórišjan notaši įšur. Alžingi sér fram į verulega efnahagskreppu til lengri tķma ef Landsvirkjun veršur ekki komiš til hjįlpar meš aš koma orkunni ķ verš meš žvķ aš leggja hingaš raforkusęstreng. 

Vera kann aš fólki žyki žessi svišmynd óraunhęf en hśn er žrįtt fyrir allt sś svišsmynd af žessum žrem sem hér eru settar fram sem lķklegust er til žess aš rętast. Ķ raun mį halda žvķ fram aš žetta ferli sé žegar hafiš. Įlver Rķó Tintó ķ Straumsvķk hefur veriš rekiš meš umtalsveršum halla frį įrinu 2010 er Landsvirkjun gerši viš félagiš nżjan stórhękkašan orkusamning sem kippti rekstrargrundvelli undan félaginu aš verulegu leiti. Samningar viš kķsilmįlmverksmišju Elkem į Grundartanga eru ķ uppnįmi og žvķ rķkir fullkomin óvissa meš framhald žar. Noršurįl į Grundartanga gerši nżlega samning viš Landsvirkjun til 5 įra (gildir til 2025) žar sem orkuverš hękkar verulega og įhugavert veršur aš skoša rekstrarnišurstöšur žar žegar sį samningur hefur tekiš gildi. 

Öllum mį vera ljóst aš Landsvirkjun hefur undirbśiš komu raforkusęstrengs til landsins um langt skeiš. Fyrirtękiš hefur žegar eitt hundrušum milljóna ķ undirbśning į žessu verkefni og kynnt žį möguleika sem slķkur strengur getur haft į afkomu fyrirtękisins til lengri tķma, reglulega į įrsfundum sķnum. 

Pešin sem fórnaš veršur ķ žessari refskįk gangi hśn fram eins og flest bendir til,  eru almenn heimili į ķslandi og ķslensk atvinnufyrirtęki sem bęši munu žurfa aš bśa viš ört hękkandi raforkuverš sem kemur til meš aš sveiflast eftir tķšarfari og markašsašstęšum ķ Evrópu en ekki ašstęšum hér į landi. 

Žetta er merkilegt ķ žvķ ljósi aš žeir sem telja aš óhagkvęmt sé aš taka hér upp gjaldmišilinn Evru, helst vegna žess aš sveiflur hans séu ekki ķ takti viš ķslenskt efnahagslķf. Viršast nśna komast aš žeirri nišurstöšu aš žaš sé gott fyrir ķslenskt efnahagslķf aš raforkuverš hér sveiflist ķ takti viš Evrópskt tķšarfar en ekki ķslenskan raunveruleika.


Žaš er framsżni og sjįlfbęrni falin ķ žvķ aš segja NEI

Ég er einn af žeim sem hef sett mig upp į móti žvķ aš Alžingi samžykki svokallašan Orkupakka 3. Ég hef ekki séš nein žau rök meš žessu mįli aš ég telji aš hęgt sé aš réttlęta žetta evrópska regluverk. Ég tel mig žó ekki vera sérstakan talsmann einangrunar og žjóšrembu eins og žeir sem ašhyllast samžykkt žessa sama orkupakka telja sig geta alhęft um.  Žeir sem hafa vondan mįlstaš aš verja og lķtil haldbęr rök, detta žvķ mišur af og til ķ žann freistnivanda aš smįna žį sem hafa andstęša skošun ķ staš žess aš nota rök og stašreyndir mįli sķnu til stušnings.  

Ég held reyndar aš žeir sem setja sig į móti žessum orkupakka séu ašilar sem ašhyllast framsżni og sjįlfbęrni, fólk sem hefur kjark til žess aš standa į eign fótum meš sterka framtķšarsżn og įbyrgšarkennd gagnvart mešbręšrum sķnum og systrum.

Žaš er t.d. framtķšarsżn aš nota innlenda orku til žess aš stórauka hér ylrękt, ķ žvķ felst lķka grķšarleg umhverfisvernd žvķ įvöxtur meš kolefnisfótspor eftir flugferš til landsins er ekki sérlega umhverfisvęnn. Nżsköpun hverskonar byggir į žvķ aš til stašar sé nęgt framboš af orku į sem hagkvęmustu verši. 

Grundvöllur aš žvķ aš hér sé hęgt aš hugsa ķ langtķma lausnum meš léttan išnaš er aš taka upp fyrri eigendastefnu Landsvirkjunar. Sem byggšist į žvķ aš lįta landsmenn og fyrirtęki sem hér starfa, kaupa orku į sem nęst kostnašarverši til žess aš efla hér nżsköpun og samkeppnishęfni. 

Fjótlega eftir rįšningu sķna ķ įgśst 2009 breytti nśverandi forstjóri Landsvirkjunar stefnu fyrirtękisins įn žess aš žaš vęri boriš undir eigendur žess (žjóšina) eša Alžingi (engin eigendastefna). Į vef Landsvirkjunar segir ķ dag:

“Hlutverk Landsvirkjunar er aš hįmarka afrakstur af žeim orkulindum sem fyrirtękinu er trśaš fyrir meš sjįlfbęra nżtingu, veršmętasköpun og hagkvęmni aš leišarljósi.“

Žaš aš hįmarka afrakstur orkulinda er ekki žaš sama og aš almennir notendur hér į landi njóti lįgs orkuveršs, žvert į móti. Afleišingin af žessari stefnu er aš raforkuverš hér į landi skapar ekki lengur samkeppnisforskot fyrir ķslensk fyrirtęki lķkt og žaš gerši įšur. Žetta er stašfest ķ skżrslu Samtaka išnašarins sem gefin var śt ķ mars į sķšasta įri og heitir Ķsland ķ fremstu röš – eflum samkeppnishęfnina.

Įriš 1965 var Landsvirkjun stofnuš ķ žeim tilgangi aš byggja og reka raforkuver sem gętu selt raforku til stórišju og séš almennum markaši fyrir raforku į hagkvęmu verši. Žannig var aršur af sölu til stórišjunnar notašur til žess aš greiša fyrir uppbyggingu į raforkukerfinu. Fram aš žeim tķma hafši rafvęšing į Ķslandi veriš ķ uppnįmi og stóš rekstur veitufyrirtękja ekki undir nżframkvęmdum ķ orkumįlum. Rafmagnsskömmtun var daglegt brauš vķša um land. Framsżni žeirra sem lögšu Landsvirkjun til stefnu į sķnum tķma tryggši landsmönnum orkuverš sem var žaš lęgsta ķ įlfunni og svo tryggši žessi stefna lķka ķslenskum fyrirtękjum ķ erfišri samkeppnisstöšu örlķtiš samkeppnisforskot. 

Žessi staša er nś ķ uppnįmi vegna ašgeršaleysis žeirra sem hafa fariš meš vald yfir Landsvirkjun frį įrinu 2010 og trś žeirra į žaš aš allt sem kemur aš utan sé betra en žaš sem įšur var byggt į. 

Ég trśi žvķ aš flest viljum viš farsęlt alžjóšasamstarf, og aš viš viljum virša žį alžjóša samninga sem viš erum hluti af. En viš eigum aš vera į móti hverskyns yfirgangi og įnauš erlendra rķkjasambanda į aušlindum okkar. Frekar sętti ég mig viš žaš aš vera kallašur talsmašur grįmósku, einangrunarhyggju og ótta viš hiš óžekkta, en aš bugta mig fyrir erlendu valdi yfir aušlindum žjóšarinnar lķkt og mörgum žykir ęgilega smart um žessar mundir. „Žaš er svo Cosmopolitan sjįšu“, sagši einn vinur minn um daginn. 

„En Viddi žaš er engin kapall aš koma til landsins nema meš leyfi Alžingis og žess vegna skiptir žetta engu mįli.“ sagši annar félagi ķ vinahópnum. Vissulega er lįtiš lķta śt fyrir žaš, en ķ nęsta pistli ętla ég aš draga upp svišmyndir sem sżna aš žetta er mögulega ekki alskostar rétt. 

 

 

 

 


Hvar stöndum viš 2040 ef viš innleišum žrišja orkupakkann?

Mikil įtök hafa veriš um žrišja orkupakka Evrópusambandsins sem Alžingi er meš til umfjöllunar žessa dagana. Įtökin hverfast um lögfręšileg įlitaefni aš mestu, en gallinn viš žessa umręšu er aš hśn er einsleit og įtakafletir hafa snśist um hvort lögfręšilegir fyrirvarar sem fylgjendur innleišingar vilja festa meš žingsįlyktun haldi gagnvart Evrópusambandinu.

Ég ętla ķ nokkrum lķnum aš horfa į žetta mįl śtfrį višskiptalegum hagsmunum žjóšarinnar og setja fram svišsmynd ķ framtķšinni. En žaš hefur sįrvantaš ķ žessa umręšu aš framtķšin sé skošuš ķ mismunandi svišsmyndum.  Oršiš žjóšin ķ žessum skrifum mķnum er hér notaš sem samnefnari heimila og fyrirtękja hér į landi.

Horfum nś fram til įrsins 2040 eša fram um rķflega 20 įr, mikil tęknižróun hefur įtt sér staš į öllum svišum enda svokölluš fjórša išnbylting veriš į fullri ferš og ekki sér fyrir um allar žęr breytingar sem eru aš ganga yfir heiminn. Vegna breytinga į markaši m.a. vegna mikillar gjaldtöku į kolefnis śtblęstri į flutningum bęši hrįvara og tilbśinna afurša hefur stórišjan aš mestu fariš śr landi žar sem orkuverš plśs kolefnisgjald sem er óhagkvęmt hér vegna legu landsins, langt frį helstu uppsprettum hrįefnis og mörkušum. Kolefnisgjaldiš hefur orsakaš žaš aš stórišnašarframleišsla er mun hagkvęmari annašhvort hjį hrįefnisuppsprettum eša viš helstu markašssvęši. 

Žessi žróun hefur haft žaš ķ för meš sér aš 80% af allri žeirri orku sem framleidd er hér į landi er ekki aš seljast. Fjöldagjaldžrot blasir viš ķ orkugeiranum ef ekki veršur lagšur hingaš raforkusęstrengur eins fljótt og mögulegt er. Raforkuverš til žjóšarinnar rķkur hér upp śr öllu valdi vegna rekstrarerfišleika raforkuframleišenda sem žrżsta nś sem aldrei fyrr į veršhękkanir og lagningu raforkusęstrengs. Žingmenn eiga ekki annan kost til žess aš stemma stigum viš žeim vandręšum sem sem orkufyrirtękin eru komin ķ heldur en aš samžykkja lagningu sęstrengs til landsins. 

Tenging sęstrengs virkjar jś öll įkvęši žrišja orkupakkans og žeirra pakka sem į eftir koma. Žį dynur į žjóšinni žaš framsal fullveldis sem innbyggt er ķ žennan reglubįlk. ACER og National regulator (landsreglarinn) sem bįšir lśta valdi framkvęmdastjórnar ESB, žessir ašilar munu hafa lokaorš um hversu mikla orku mį flytja śt og į hvaša verši. Žjóšin mun žurfa aš sętta sig viš aš žrįtt fyrir miklar aušlindir landsins mun Evrópusambandiš įkvarša orkuverš žaš sem žjóšinni er bošiš til notkunar hér innanlands. 

Mikill hluti žeirrar framleišslu og nżsköpunar sem er ķ landinu mun fęra sig nęr mörkušum, į eftir framleišslunni og tękifęrunum fer fjįrmagniš og sķšan unga fólkiš.

Žetta er vissulega nokkuš dökk mynd sem ég dreg hér upp en hśn er samt ekki óraunhęf. Hśn gęti aušveldlega raungerst ef undanlįtssemi Alžingis gagnvart erlendu valdi heldur įfram. Žannig tel ég aš viš getum ekki śtilokaš aš hingaš verši lagšur sęstrengur. Žaš er ekki višskiptalega klókt aš vera bśinn aš binda ķ reglugeršir aš kaupandinn įkveši į hvaša verši orkan verši seld žegar aš žvķ kemur. 

Ķ staš žess aš stagla um lögfręšileg įlitaefni tel ég aš viš eigum aš velta fyrir okkur framtķšinni og hvaša afleišingar hljótast af gjöršum okkar nśna. Ég skal višurkenna aš ég į erfitt meš aš sjį jįkvęšar myndir til framtķšar į žessum orkupökkum ESB. Žvķ lżsi ég eftir žeim frį žeim ašilum sem styšja žessa innleišingu į žessu regluverki og lofa aš ég skal hlusta meš athygli. 


Nęsta sķša »

Um bloggiš

Pistlar

Höfundur

Viðar Garðarsson
Viðar Garðarsson

Höfundur er markaðsstjóri hjá TARAMAR ehf, markaðsráðgjafi hjá markadsmenn.is og stjórnendaþjálfari hjá Leadership Management International.

Tónlistarspilari

Amy Winehouse - Rehab
Mars 2024
S M Ž M F F L
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31            

Myndaalbśm

Nżjustu myndir

  • landsvirkjun
  • digital-strategy-strategic-planning-implementation-management-marketing
  • High-Liner-0005799 SF Cod2 Front
  • High-Liner-0005799 SF Cod2 Front
  • cod-for-sale-in-iceland

Heimsóknir

Flettingar

  • Ķ dag (19.3.): 0
  • Sl. sólarhring:
  • Sl. viku:
  • Frį upphafi: 0

Annaš

  • Innlit ķ dag: 0
  • Innlit sl. viku:
  • Gestir ķ dag: 0
  • IP-tölur ķ dag: 0

Uppfęrt į 3 mķn. fresti.
Skżringar

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband